İSPANYA TARİHİ 5- YİRMİNCİ YÜZYIL

XX. Yüzyıl 

1. Dünya savaşında tarafsız kalan İspanya yine de bu savaştan büyük ölçüde etkilendi. Fransa tarafından toprakları işgal edildi ve ardından gelen siyasi istikrarsızlık, 1930 yılına kadar sürecek olan ve askeri diktatörlüğe yol açan, General Primo de Rivera darbesine yol açtı. Sonuç olarak 1930 yılında 7 yıl süren diktatörlük sonucunda General görevini krala devrederek Paris'e gitmiştir ve ömrünün son günlerini burada geçirmiştir.

1931 yılında yapılan seçimler solun zaferi ile sonuçlandı ve bunun sonucunda Kral tacını bırakarak ülkeyi terk etti. 2. kez cumhuriyet ilan edilmiş oldu. Büyük siyasi krizler ve kargaşalar bir süre daha devam etti. İktidara büyük çoğunlukla gelen solcular Din adamlarına devlet yardımını kesti, kiliseye bağlı okulları kapattı, köylüye yardım etmek için birtakım reformlar yaptı. Fakat reformların yavaş ilerlemesi köylü halkı iyice fakirleştirdi yağmacılık ve hırsızlıklar ortaya çıktı. 1933 yılında yapılan seçimde bu sefer sağcılar kazandı.  1934 yılında Asturias'da maden işçileri ayaklandı 3000 kişinin ölümüyle sonuçlandı. 

 1936 Şubat'ında yapılan seçimleri yine bir solcu parti olan "Halk Cephesi" (Frente Popular) kazandı.  Aynı yılın Temmuz'unda önce solculardan Castillo isimli biri öldürüldü. Fakat iç savaşın başlamasının asıl sebebi ise  17 temmuzda sağcı kesimden Jose Calvo Sotelo öldürülmesi oldu. Bu olayla beraber savunma amacıyla bölgeye yerleştirilen askeri birlikler, milliyetçiler ( sağcılar bu savaşta milliyetçiler olarak adlandırılmıştır) ve cumhuriyetçiler (solcular bu savaşta cumhuriyetçiler olarak adlandırılmıştır) olarak ikiye bölündü. Milliyetçiler seçimle başa gelen Cumhuriyetçi "Halk Cephesi" koalisyonuna karşı savaş açtı, 1 Ekimde General Francisco Franco milliyetçi birliğe komutan olarak atandı ve İtalya ve Almanya'dan destek gördü. Milliyetçilerin başta Almanya olmak üzere bu iki ülkeden aldıkları askeri destek cumhuriyetçilerin Rusya'dan aldıkları yardıma göre daha büyüktü, sonuca ulaşılmasında büyük yardım sağladı ve 3 yıl süren, İspanya'yı büyük yıkıma uğratan bu kanlı iç savaş 1 Nisan 1939 yılında milliyetçilerin zaferi ile sonuçlandı. Bu iç savaş, Hitler'in büyük güç ve tecrübe kazanmasına, İspanya'nın ise yarım milyondan fazla ölü, büyük tahribat ve sürgünle sonuçlanmasına sebep olmuştur. Bu zafer ile  İspanya, Francisco Franco'nun ölümüne kadar (1975) sürdürdüğü diktatörlük dönemine girmiştir.